Hoe kun je de invloed van social media op je zelfbeeld beperken? Heel verstandig dat je het antwoord op deze vraag wil weten!
Want de invloed van social media op je zelfbeeld wordt behoorlijk onderschat en heel vaak niet eens opgemerkt!
Men is zich simpelweg niet bewust van de grote impact die social media kan hebben op je zelfbeeld, zelfvertrouwen én op je eigenwaarde.
En zelfs als men zich er wél bewust van is, wordt het meestal gebagatelliseerd of weggewuifd!
In dit artikel lees je wat die invloed van social media op je zelfbeeld precies is én hoe je deze kunt beperken!
Inhoudsopgave
Wil jij je zelfvertrouwen een blijvende boost geven?
Deze online training Blijvend Zelfvertrouwen leert je hoe je dat doet!
-
Blijvend zelfvertrouwen
-
Jezelf voor 100% accepteren
-
Duidelijk je grenzen aangeven
-
Stoppen met zelfkritiek
De invloed van sociale media op het zelfbeeld
De invloed van social media op je zelfbeeld is groot! Tegenwoordig brengen we in ons dagelijks leven misschien wel het grootste gedeelte van onze vrije tijd online door.
We scrollen wat af in de verschillende sociale media-apps.
Omdat ‘zelfbeeld’ wordt gedefinieerd als een vloeiende toestand die reageert op verschillende contexten en triggers, spelen sociale media een grote rol bij het beïnvloeden ervan in de huidige tijd.
Tijdschriften en flitsende advertenties worden al decennia lang bekritiseerd omdat ze onrealistische schoonheidsnormen creëren.
De statussymbolen van succes, macht en een goed uiterlijk die getoond worden, zijn voor de meest mensen niet alleen onbereikbaar, maar ook ontmoedigend.
Na verloop van tijd zijn mensen echter gaan begrijpen – en gelukkig maar – dat deze normen ontzettend geïdealiseerd zijn en hoger liggen dan de werkelijkheid.
Tegenwoordig manifesteert hetzelfde probleem zich echter in een vorm die nog veel bedreigender is. Namelijk via sociale media!
En op social media worden de hoge normen niet gesteld door beroemdheden of publieke figuren – zoals Victoria Secret-modellen – maar door gewone mensen: je collega’s, familie, vrienden, klasgenoten en kennissen!
Het resultaat van incidentele, regelmatige of chronische blootstelling aan onrealistische vergelijkingen met nauw verbonden mensen, zoals vrienden, kennissen, collega’s of klasgenoten, kan aanzienlijke schade berokkenen aan het zelfbeeld.
Maar wat wordt nou eigenlijk precies bedoeld met zelfbeeld?
De betekenis van Zelfbeeld
De betekenis van Zelfbeeld is heel voor de hand liggend: het beeld wat je van jezelf hebt. Het zegt iets over hoe jij jezelf ziet en hoe je over jezelf denkt.
Je zelfbeeld ontwikkel je in de loop van je hele leven, meestal onbewust.
Je zelfbeeld is dus nooit ‘af’. Het is een vloeiende toestand die continu reageert op verschillende contexten, waaronder social media.
Zelfwaardering
Ons zelfbeeld is onlosmakelijk verbonden met onze zelfwaardering. Zelfwaardering kun je zelfs beschouwen als het belangrijkste onderdeel van het zelfbeeld.
Zelfwaardering houdt in dat je persoonlijke kenmerken, zoals je karaktereigenschappen, uiterlijk, vaardigheden, normen en waarden – maar ook de mate van je succes en geluk- op waarde schat.
Het lastige is dat zelfwaardering meestal onbewust plaatsvindt vanuit je eigen referentiekader. En daarom is het belangrijk om jezelf bewust de volgende vraag te stellen:
“Hoeveel ruimte van jouw referentiekader neemt Social Media in beslag?”
Carmen (zelfvertrouwend.nl)
Met andere woorden: “In hoeverre laat jij je zelfbeeld beïnvloeden door alles wat je op social media ziet?”
Want of je het nou wil of niet: des te vaker en langer je op social media zit, des groter ‘het social media gedeelte’ in je referentiekader wordt.
Op school werd je toets gewaardeerd door de leraar met een cijfer. Hij gaf je de toets terug, je keek naar het cijfer en vervolgens werd je blij, boos, verdrietig of teleurgesteld.
En zo werkt het ook met je zelfbeeld en zelfwaardering.
Jij vormt namelijk automatisch een mening over de hoogte van je zelfbeeld en zelfwaardering, daar vind je iets van en dat doet iets met je.
En dan hebben we het over je eigenwaarde.
Wat is eigenwaarde?
De betekenis van eigenwaarde is het innerlijke emotionele gevoel dat opgeroepen wordt door je zelfwaardering en zelfbeeld.
Eigenwaarde verwijst naar de evaluatie ván jezelf dóór jezelf. Het bepaalt de positiviteit of de negativiteit in het licht van hoe bekwaam of waardevol je jezelf beschouwt.
Waar het in het kort op neerkomt: Als je tevreden bent met jezelf, heb je een positieve eigenwaarde – en vice versa.
De relatie tussen zelfbeeld, zelfwaardering en eigenwaarde
| Zelfbeeld | Het beeld wat je van jezelf hebt. Het zegt iets over hoe jij jezelf ziet en hoe je over jezelf denkt. |
| Zelfwaardering | Zelfwaardering houdt in dat je persoonlijke kenmerken, zoals je karaktereigenschappen, uiterlijk, vaardigheden, normen en waarden – maar ook de mate van je succes en geluk- op waarde schat. |
| Eigenwaarde | Het innerlijke emotionele gevoel dat opgeroepen wordt door je zelfwaardering en zelfbeeld. |
Het gevaar van de invloed van social media op het zelfbeeld
Voor kinderen en tieners die last hebben van depressies en angsten, kunnen sociale media ook dienen als een masker om hun ernstige psychologische problemen te verbergen.
Hun zorgvuldig bewerkte feeds laten geen enkele aanwijzing achter van enige mentale worsteling voor ouders of geliefden om in te zien dat ze dringend hulp nodig hebben.
Natuurlijk zijn sociale media niet altijd de kern van het probleem – depressie en angst kunnen door veel verschillende oorzaken worden veroorzaakt.
Een lastige situatie wordt echter alleen maar lastiger onder invloed van sociale media.
Schijn bedriegt?
Elke social media-app op onze telefoon heeft een feed die flitsend en opwindend is. En onze duimen zijn verslaafd aan scrollen, dubbeltikken en ‘liken’.
Dagelijks zien we van heel veel personen talloze vrolijke en gelukkige beelden voorbij komen.
En op basis daarvan concluderen we – in die paar milliseconden – dat zij ook daadwerkelijk dat rijke en gelukkige leven leiden.
Maar we nemen nooit de tijd om echt na te denken over wat er achter de schermen allemaal gebeurt.
In plaats daarvan nemen we genoegen met de ‘schijn’.
En natuurlijk is het lang niet altijd zo dat deze schijn bedriegt, maar vaker dan je denkt is dat wel degelijk het geval.
Onderzoeksresultaten zijn schokkend
Een onderzoek uit 2014 (toen al!) toonde aan dat deelnemers die Facebook het vaakst gebruikten een slechter zelfbeeld hadden door een grotere blootstelling aan opwaartse sociale vergelijkingen op sociale media.
Als dat de impact is die mensen in 2014 ondervonden, stel je dan de apocalyps voor die we nu doormaken, waarbij het gebruik van sociale media exponentieel is gegroeid.
Sociale netwerksites zoals Facebook, Instagram en TikTok zijn steeds populairder geworden, en elk van hen heeft miljarden gebruikers.
Duck Syndrome
Na een recente stijging van de zelfmoordcijfers op Amerikaanse scholen, werd na aanleiding van een onderzoek van de Stanford University de term ‘duck syndrome’ (eendsyndroom) bedacht.
Met dit ‘ducksyndroom’ verwijst men naar de illusie die wordt getrokken door sociale media-accounts van schijnbaar gelukkige / succesvolle mensen.
Het Duck Synrome beschrijft hoe een eend in al zijn glorie elegant en moeiteloos over een vijver lijkt te glijden, terwijl onder water zijn zwemvliezen wanhopig aan het werk zijn en onmerkbaar worstelen om vooruit te komen.
Verschillende studenten die door depressie zelfmoord pleegden, hadden een beeld van hun meest perfecte, gelukkigste leven op hun sociale media-accounts geprojecteerd.
Al hun feeds waren gevuld met opbeurende citaten en fantastische foto’s van zichzelf waaruit zogenaamd bleek dat ze een snel, leuk en succesvol leven leidden.
Maar achter het gordijn waren hun emotionele worstelingen – zoals stress – zo intens dat ze uiteindelijk besloten uit het leven te stappen.
De twijfel begint met oneerlijke vergelijkingen
Op social media laten mensen uitsluitend de beste kant van zichzelf en hun leven zien.
Ze tonen alleen de hoogtepunten van hun dag, week, maand of zelfs leven! De angst, problemen en onzekerheden blijven verborgen.
Hun volgers krijgen ook niet het gedeelte te zien waarin diegene door vijftien verschillende gezichtsfilters en effecten scrolt om te voldoen aan de steeds veranderende schoonheidsnormen.
Dergelijke beelden veroorzaken onmiskenbaar leed! Niet alleen bij kinderen en tieners, maar zeker ook bij volwassenen.
Want veelal onbewust – maar onvermijdelijk – vergelijkt men het eigen ‘saaie’ leventje met de vrolijke, flitsende dagelijkse berichten van hun kennissen, bekenden en vrienden.
“Sandra en haar vriend zijn zo schattig samen – ugh. Stacy doet het zo goed met haar cijfers. Natalie is zo fit. Ik wou dat ik zo’n lichaam had – ik wou dat ik zoveel geluk en geld had – ik wou dat ik zo’n vervuld leven kon leiden.”
Hoe meer dit soort ideaalbeelden worden waargenomen op social media, des te meer de storm van zelftwijfel aangewakkerd wordt.
De negatieve-zelfbeeld-spiraal van social media
Je ziet tal van ideaalbeelden voorbijkomen op social media en onbewust neem je dat voor waar en werkelijk aan.
Het is allemaal zo fantastisch wat je ziet van anderen en natuurlijk zou jij dat ook wel willen.
Ook jij zou wel:
- op dat prachtige vakantieadres willen verblijven
- zoveel geld willen verdienen
- zo knap willen zijn
- in dat dure restaurant willen eten
- zo gelukkig willen zijn
- zo veel vrienden willen hebben
Maar je weet dat je niet aan dat beeld voldoet en juist dát heeft een negatieve invloed op je zelfbeeld.
Terwijl dat helemaal niet nodig is, want 99% van wat je ziet op social media is nep, vertekend, bewerkt of slechts schijn.
Om toch enigszins aan die ideaalbeelden te voldoen en om toch de erkenning te krijgen dat ook jij een fantastisch leven hebt, ga jij ook dingen posten op je instagram of facebook.
En om maar zo dicht mogelijk bij het ideaalbeeld te komen, manipuleer ook jij misschien stiekem de hele waarheid wel. En waarom ook niet, iedereen doet het toch?
Vervolgens is het natuurlijk wachten op die vele likes en positieve opmerkingen onder je posts.
Want dát geeft je die erkenning die je zo hard nodig hebt om je zelfbeeld te boosten.
Maar wat een teleurstelling als je ziet dat het aantal likes tegenvalt. “En waarom zo weinig leuke comments? NEE! Er zitten zelfs een aantal negatieve opmerkingen tussen!”
Niet bepaald bevorderend voor je zelfbeeld.
Om je ‘verdriet’ maar te verdringen ga je vervolgens weer scrollen en scrollen en scrollen.
En je ziet dat anderen wel die vele likes krijgen en door iedereen leuk gevonden worden, want daar let je nu nóg meer op. Je gaat nóg meer vergelijken.
En daardoor wordt je zelfbeeld nog lager en blijf je in deze negatieve-zelfbeeld-spiraal van social media.
Het gevaar hierbij is dat je in een identiteitscrisis kunt belanden.
Social media verslavend?
Is social media verslavend? JA, absoluut!
Je bent ooit begonnen door een account aan te maken op facebook, Instagram, twitter of TikTok. want anderen in je omgeving deden dat immers ook en waren er enthousiast over.
Je komt erachter dat het inderdaad leuk tijdverdrijf is, begint steeds meer mensen te volgen en zelf post je ook regelmatig foto’s en berichten.
De likes die je krijgt geven je (tijdelijk) zelfvertrouwen en dus (tijdelijk) een goed gevoel.
En al vrij snel open je elke dag wel een paar keer je favoriete social media apps op je telefoon. Totdat het een ingesleten gewoonte is geworden.
Elk ‘vrij’ momentje grijp je aan om je telefoon even te ontgrendelen om te zien of je nieuwe likes hebt én of anderen nog iets nieuws hebben gepost.
En op een gegeven moment is het zelfs een gewoonte geworden waar je geen weerstand meer aan kunt bieden: je bent verslaafd!
De nr. 1 oorzaak van social media verslaving – FOMO
De belangrijkste oorzaak van de verslaving aan sociale media is de angst om iets leuks of belangrijks te missen.
Dit wordt ook wel FOMO (Fear Of Missing Out) genoemd.
Mensen gebruiken sociale media om de beste en mooiste dingen van zichzelf en van hun leven te laten zien.
En vooral wanneer de mensen in hun netwerk dit bevestigen groeit het zelfvertrouwen.
Maar zelfs dan, zelf als ze iets leuks of groots meemaken, vragen ze zich vaak af of er tegelijkertijd ergens anders iets beters of spannender gebeurt. En dus gaan checken ze dat op social media.
En ja hoor, daar zien ze het bewijs: foto’s en statusupdates die in hun ogen toch net iets leuker en spannender zijn.
Door dit vergelijken met wat andere mensen doen, kunnen ze zich negatief gaan voelen over wat ze ‘normaalgesproken’ als een goed moment zouden beschouwen.
Waarin verschilt sociale media van socializen in de echte wereld?
Social media helpt mensen verbinding te maken en zich uit te drukken. Is dat niet een goede zaak dan? Wat is het probleem?
Met deze sociale netwerkplatforms kunnen gebruikers e-profielen van zichzelf maken, met details over zichzelf, hun leven en ervaringen. Ze zijn vrij om alles over hun bestaan te delen via foto’s, video’s en verhalen.
Mensen onderhouden online relaties, komen nieuwe mensen tegen, plannen sociale bijeenkomsten, reageren op posts van anderen, uiten hun mening en emoties.
Al deze activiteiten zijn prima en sociaal gezond als ze in het echte leven plaatsvinden, dus waarom is het een probleem als ze via een scherm worden gedaan? Dat is een kritische vraag.
Het cruciale verschil
Het probleem is dat mensen in het echte leven hun realiteit niet kunnen filteren zoals ze willen. Alle emoties zijn te zien, niet alleen de gelukkige en opwindende.
Al hun kanten zijn te zien, niet alleen een bepaalde linker- of rechterkant waarvan mensen vinden dat die er beter uitzien.
In het echte leven bestaan ze als gewone mensen, zonder te verdrinken onder filters en make-up om 24/7 hun best mogelijke versies te portretteren.
Op sociale media hebben mensen de keuze om welke van hun kanten dan ook te laten zien. Vanwege het menselijke basisinstinct zou iedereen zichzelf op de best mogelijke manier portretteren – en dat is waar het probleem zich voordoet.
De fundamentele drive van mensen om zichzelf met anderen te vergelijken, gaat gepaard met een onrealistisch goed beeld dat door iedereen wordt neergezet, en het resultaat is pure psychologische chaos.
Hiermee zijn sociale vergelijkingen gebaseerd op onwerkelijke gronden, wat leidt tot minderwaardigheidscomplexen en het gevoel niet goed genoeg te zijn.
Op deze manier hebben sociale media een directe negatieve invloed op het zelfrespect en het zelfvertrouwen van een fervente gebruiker.
Het dilemma van originaliteit vs perfectionisme
Je ziet ook allerlei berichten op social media voorbij komen waarin je wordt aangemoedigd om ‘jezelf te zijn’, terwijl de hele dynamiek tegen dat principe indruist.
Ook daarom kunnen individuen, die hun elektronische profielen hebben geïdealiseerd, teleurgesteld zijn in zichzelf: Vanwege de duidelijke kloof tussen wie ze werkelijk zijn en de persoon die ze beweren online te zijn.
Wanneer de hele wereld ogenschijnlijk slechts genoegen neemt met niets minder dan perfectie, is het niet eenvoudig om ongefilterde originaliteit te posten die anderen kunnen zien, beoordelen en waar ze vrijuit op kunnen reageren.
De bedreigingen voor het zelfbeeld zijn onder dergelijke omstandigheden onvoorstelbaar. Het zorgt er als het ware voor dat je het dilemma wordt ingeduwd van óf jezelf zijn óf het gedachteloos najagen van absoluut perfectionisme.
The social dilemma
Door de netflix-documentaire ’the social dilemma’, die de mainstream aanboort, beseffen steeds meer mensen dat sociale media je niet helpen – en je zelfs schade kan berokkenen.
Het kan je helpen de tijd te doden of tijdelijk aan je realiteit te ontsnappen, maar het zal je op geen enkele manier gelukkiger maken.
Wat verontrustend is, is dat ondanks dat men weet dat deze onrealistische afbeeldingen en berichten ernstige problemen bezorgen, dit de de massa toch niet lijkt aan te moedigen om hun schermtijd te verkorten.
Hoe kun je de invloed van Social Media op je zelfbeeld beperken? (4 Tips)
Hoewel sociale media je meer kwaad dan goed doen, kun je er zeker een gezondere relatie mee opbouwen. Je hoeft social media dus écht niet volledig uit te bannen.
Het is echter wel belangrijk om je bewust te zijn van wat social media met je doet – of met je wil doen.
Om de invloed van social media op je zelfbeeld te beperken, doe je er goed aan om de onderstaande 4 tips ter harte te nemen!
1. Realiseer je dat de doelen van app-ontwikkelaars nooit in lijn zijn met die van jou.
Het is belangrijk om te beseffen dat de doelen van app-ontwikkelaars voor sociale media nooit in lijn zijn met de doelen van hun gebruikers.
Het zijn tenslotte allemaal miljardenbedrijven, met als enig primair doel het maximaliseren van hun winst.
Het enige wat zij willen is dat jij zo veel mogelijk tijd op hun app doorbrengt. En elk element van de gebruikersinterface van deze social media apps is ontworpen om jou meer tijd te laten besteden aan scrollen.
Van de flitsende interactieve ‘like’-effecten op Twitter, Instagram, facebook en TikTok tot de verleidelijke en onweerstaanbare meldingsgeluiden.
En dat gaat allemaal ten koste van de tijd en aandacht die je nodig hebt voor je dagdagelijkse taken. Maar het staat óók je persoonlijke ontwikkeling en geluk in de weg!
2. Laat je focus niet vertroebelen door sociale media
Laat social media je visie op je eigen levensdoelen niet vertroebelen! En laat je niet te veel beïnvloeden door al het moois wat je ziet.
Houd jezelf in de gaten, focus op jezelf en let op je social media gebruik door het te beperken tot gezonde niveaus.
Slaap!
Slaap is essentieel voor je focus! En social media is de grootste vijand van je focus!
En daarom is het niet slim om jezelf ‘in slaap te scrollen’. Want op die manier doe je – vlak voor het slapen gaan – ongelooflijk veel indrukken op die je brein ’s nachts allemaal probeert te verwerken.
Dit heeft tot gevolg dat je veel minder vast en lekker slaapt dan goed voor je is.
Je zult daardoor veel minder fit wakker worden en gedurende de dag minder focus hebben. Met een optimale nachtrust presteer je veel beter!
3. Vertrouw niet op sociale media om te weten hoe het met mensen gaat.
Het is ook belangrijk om niet volledig op social media te vertrouwen om erachter te komen hoe het met je vrienden of familieleden gaat.
Ze kunnen het hele jaar door een stralende glimlach achterlaten, maar hun ongeluk kan eronder verborgen blijven.
In plaat daarvan kun je ze beter bellen om te controleren hoe het écht met ze gaat. En als ze depressief of ongelukkig klinken, zorg er dan voor dat je er bent om ze op welke manier dan ook te ondersteunen.
Hetzelfde geldt voor mensen waar je niet zoveel om geeft.
Laat je visie op je geluk en levensstijl dan ook zeker niet negatief beïnvloeden door hun blije berichten. Je weet nooit hoe hun realiteit is.
4. Vergroot je zelfvertrouwen
Zelfvertrouwen is misschien wel het meest effectieve wapen tegen de negatieve invloed die social media op je zelfbeeld kan hebben!
Zorg er daarom voor dat je voldoende zelfvertrouwen hebt. En als je het idee hebt dat je er een gebrek aan hebt, begin dan meteen met het vergroten van je zelfvertrouwen!
Want als je vol zelfvertrouwen door het leven gaat, laat je je zelfbeeld niet zo snel beïnvloeden, ook niet door social media!
* aanbevolen *
Boost je zelfvertrouwen met de online training Blijvend Zelfvertrouwen!
-
Blijvend zelfvertrouwen
-
Jezelf voor 100% accepteren
-
Duidelijk je grenzen aangeven
-
Stoppen met zelfkritiek
Populaire blogs gelezen door anderen:
3 Praktische oefeningen om je zelfvertrouwen te vergroten!
Identiteitscrisis? Betekenis, Symptomen en Dé oplossing!
Onzeker in je relatie? Dit 6-stappenplan helpt je!
Zelfvertrouwen vergroten? Zó doe je dat!
Moeite met oogcontact tijdens een gesprek?
Zenuwachtig voor je date? Zelfverzekerd daten kun je leren!
Gun jij jezelf deze boost aan zelfvertrouwen?
NU tijdelijk voor slechts 47 euro (159 euro)
